دمای طبیعی بدن؛ چه دمایی طبیعی و چه درجه‌ای نشان تب است؟ ,

دمای طبیعی بدن بسته به عوامل مختلفی از جمله سن، میزان فعالیت و جنس فرد متفاوت است. به طور معمول دمای طبیعی یک بزرگسال در حدود ۳۷ درجه ی سانتی گراد است. با این حال درجه حرارت بدن هر فرد ممکن است کمی بالاتر یا پایین تر از این مقدار باشد.

تب یکی از عوامل شایع بیماری کرونا (کویید ۱۹) است که در فاصله ی ۱۲ تا ۱۴ روز پس از قرار گرفتن در معرض ویروس ظاهر می شود. از آنجایی که تب مانند یک چراغ هشدار عمل می کند، این روزها باید بیش از پیش در مورد دمای طبیعی بدن بدانیم.

در این مطلب به دمای طبیعی بزرگسالان، کودکان و نوزدان پرداخته شده است. همچنین عوامل موثر بر دمای بدن و زمان مراجعه به پزشک بررسی شده است. 

جدول دمای طبیعی بدن

کنترل و بررسی درجه حرارت یک شخص، بخش اصلی معاینه ی بالینی به حساب می آید. قرائت دمای بدن انسان بسته به محل اندازه گیری دما متفاوت است. روده، دهان، زیر بغل و گوش از محل های بسیار رایجی هستند که برای اندازه گیری دما از آن ها استفاده می شود. برای مثال قرائت دهانی اغلب از قرائت گوش یا مقعد (رکتال) کمتر است.

در جدول زیر محدوده ی دمای طبیعی بدن برای بزرگسالان و کودکان آورده شده است:

دامنه ی دمایی که در جدول مشاهده می کنید به عوامل زیر بستگی دارد:

• زمان سنجش دمای بدن (بدن در طول روز گرم می شود. از این رو در اوایل صبح دما در بیشترین و در اواخر عصر در کمترین مقدار خود قرار دارد.)
• سطح فعالیت شخص
• مصرف مایعات و خوردن غذا
• چرخه ی قاعدگی در زنان
• سن و جنسیت فرد
• روش اندازه گیری

دمای طبیعی بدن بزرگسالان

دمای طبیعی بدن بزرگسالان در صورت قرائت دهانی می تواند بین ۳۶.۴ تا ۳۷.۶ درجه ی سانتی گراد باشد. با توجه به این محدوده می توان گفت درجه حرارت های زیر نشان می دهند که فرد تب دارد:

• حداقل ۳۸ درجه سانتی گراد تب معمولی است.
• بالاتر از ۳۹.۵ درجه سانتی گراد تب شدید است.
• بالاتر از ۴۱ درجه سانتی گراد تب بسیار شدید است.

محققان بسیاری تفاوت های دمای طبیعی بدن افراد را بررسی کرده اند. برای مثال برخی از محققان با مطالعه ی حدود ۳۵۵۰۰ نفر نفر متوجه شدند که افراد مسن دارای کمترین دما و زنان آمریکایی آفریقایی تبار نسبت به مردان سفیدپوست، دارای درجه حرارت بالاتری هستند.

آن ها همچنین دریافتند که برخی از شرایط و بیماری ها می تواند بر دمای بدن فرد تاثیر بگذارد. به عنوان مثال افراد مبتلا به کم کاری تیروئید گرمای کمتر و افرادی که از سرطان رنج می برند گرمای بیشتری دارند.

دمای طبیعی کودکان

دمای طبیعی بدن کودکان سه تا ده سال می تواند بین ۳۵.۵ تا ۳۷.۵ درجه ی سانتی گراد باشد. لازم به ذکر است که این محدوده مربوط به قرائت دهانی است. همانطور که مشاهده می کنید می توان گفت دمای بدن کودکان مشابه دمای بدن بزرگسالان است.

دمای طبیعی نوزادان

در برخی از موارد بزرگسالان در زیر بغل و گوش دمای پایین تری را نسبت به کودکان خردسال و نوزادان نشان می دهند. در صورت قرائت دما از مقعد، دمای طبیعی بدن برای نوزادان ۰ تا ۲ سال می تواند از ۳۶.۶ تا ۳۸ درجه ی سانتی گراد باشد. دمای بدن کودک ممکن است هنگام دندان درآوردن کمی افزایش یابد.

متوسط دمای بدن یک نوزاد ۳۷.۵ درجه ی سانتی گراد است. دمای بدن یک کودک به دلیل بزرگ بودن ناحیه ی سطحی بدن آن ها نسبت به وزن شان بالاتر است. نوزادان همچنین از نظر سوخت و ساز فعالیت بدنی بیشتری دارند که منجر به افزایش دما می شود.

بدن یک نوزاد نمی تواند مانند بدن یک بزرگسال دما را تنظیم کند. هنگامی که بدن آن ها گرم می شود، کمتر عرق می کنند. به عبارت دیگر بدن آن ها گرمای بیشتری را حفظ می کند. به همین دلیل ممکن است خنک کردن بدن آن ها هنگام بروز تب، دشوار باشد.

زمان مراجعه به پزشک

دمای خطرناک و نگران کننده مانند دمای طبیعی بدن به عوامل مختلف مانند سن بستگی دارد.

بزرگسالان

به طور معمول دمای ۳۸ تا ۴۰ درجه ناشی از بیماری های معمولی و کوتاه مدت، نمی تواند آسیب جدی به یک بیمار بزرگسال وارد کند. با این حال یک تب معمولی می تواند برای افرادی که از بیماری های ریوی یا قلبی رنج می برند، نگران کننده باشد.

در صورتی که دمای بدن بالاتر از ۴۰ یا کمتر از ۳۵ درجه ی سانتی گراد به خصوص همراه با علائم هشداردهنده‎ای مانند گیجی، تنگی نفس یا سردرد بود، به پزشک مراجعه کنید.

به خاطر داشته باشید که دمای بیش از ۴۱ درجه ی سانتی گراد می تواند باعث از کار افتادن اعضای بدن بشود. علاوه بر این پزشکان دمای زیر ۳۵ درجه ی سانتی گراد را هیپوترمی (افت دمای بدن) می دانند که می تواند بسیار خطرناک باشد.

بر اساس بررسی نتایج داده های ۲۶۲ بیمار در چین و همچنین در نظر گرفتن دمای طبیعی بدن، دمای بالاتر از ۳۷.۳ درجه ی سانتی گراد به عنوان یکی از نشانه های بیماری کرونا (کووید ۱۹) در نظر گرفته شده است.

کودکان و نوزادان

کودکان بین ۳ ماه تا ۳ سالی که تب دارند اما دمای آن ها کمتر از ۳۸.۹ درجه ی سانتی گراد است، به طور معمول به مراقبت های پزشکی و دارو احتیاج ندارند. اما اگر دمای بدن آن ها به بیش از ۳۹ درجه ی سانتی گراد افزایش پیدا کند، باید به پزشک مراجعه کنید. علاوه بر این اگر دمای بدن آن ها کمتر از ۳۹ درجه ی سانتی گراد است اما دچار کم آبی، استفراغ یا اسهال شده اند، مراجعه به پزشک ضروری است.

اگر دمای مقعدی یک نوازد ۳ ماهه یا کوچک تر، ۳۸ درجه ی سانتی گراد یا بالاتر از آن است، باید هر چه سریع تر تحت درمان قرار بگیرد. به یاد داشته باشید در نوزادان حتی یک تب خفیف می تواند نشانه ای از یک عفونت جدی باشد.

چگونگی اندازه گیری دمای بدن

دماسنج های مختلفی در بازار یافت می شوند. بهترین روش سنجش دمای طبیعی بدن به سن فرد بستگی دارد:

• مقعدی بهترین روش اندازه گیری دمای نوزادان سه ماهه و کوچک تر است.
• سه روش مقعدی، گوشی و زیربغل برای اندازه گیری دمای کودکان سه ماهه تا سه ساله مناسب هستند.
• برای اندازه گیری دمای بدن کودکان چهار تا پنج سال می توان از هر چهار روش اندازه گیری دمای بدن انسان ستفاده کرد.
• بهترین روش سنجش دمای افراد پنج ساله و بزرگتر یکی از سه روش دهانی، گوشی یا زیربغلی است.

برای اندازه گیری صحیح بهتر است از دستورالعمل دماسنج پیروی کنید.

اگر قرائت دما نامعقول و غیرمعمولی به نظر رسید، می توانید بعد از پنج تا ده دقیقه، یک بار دیگر دمای بدن فرد را اندازه گیری کنید. علاوه بر این اگر نسبت به آن عدد شک دارید، می توانید از دماسنج دیگری برای قرائت دمای بدن استفاده کنید.

دلایل تغییر دمای طبیعی بدن انسان

علاوه بر تنظیم غده ی هیپوفیز، تنظیم فشار خون، گرسنگی و تمایل به مصرف نمک و ضربان قلب یکی از وظایف بسیار مهم هیپوتالاموس، تنظیم دمای بدن است. به طور متوسط می توان گفت که دمای طبیعی بدن انسان ۳۷ درجه ی سانتی گراد است. اگر دمای بدن انسان به بیش از این دما برسد هیپوتالاموس شروع به کار می کند و با ارسال پیام از غدد عرق می خواهد که با افزایش تعریق به خنک شدن بدن کمک کنند.

هیپوتالاموس همچنین اگر دمای بدن انسان به پایین تر از ۳۷ درجه ی سانتی گراد برسد، از ماهیچه ها می خواهد تا با افزایش فعالیت به گرم کردن بدن کمک کنند.

عفونت در بدن منجر به تب می شود. در حقیقت تب به منظور مبارزه با عفونت و دفاع ایجاد می شود.

پزشکان با در نظر گرفتن دمای طبیعی بدن انسان به طور کلی، دمای بالاتر از ۳۸ درجه ی سانتی گراد را تب در نظر می گیرند. علائم تب عبارتند از:

• لرز
• سردرد
• ضعف
• کج خلقی
• درد عضلانی
• کاهش اشتها
• عرق کردن

جمع بندی

اگر چه به طور کلی دمای طبیعی بدن ۳۷ درجه ی سانتی گراد است اما این دما با توجه به سن، میزان فعالیت بدنی و سلامتی فرد می تواند متفاوت باشد. دمای بدن در طول روز تغییر می کند. دمای بالاتر از ۳۸ درجه ی سانتی گراد تب در نظر گرفته می شود.

در بیشتر موارد دمای بدن نوزادان از بزرگسالان بیشتر است و یک تب خفیف در آن ها می تواند نشانه ای از عفونت شدید باشد.

قرائت دما از محل های مختلف بدن طیف وسیعی از دما را در اختیار پزشکان می گذارد. مقدار دمای اندازه گیری شده از طریق مقعد بیشتر از قرائت دهانی و زیر بغل است.

اگر فردی دمای غیرمعمولی (کم یا زیاد) به خصوص هنگام وجود علائمی مانند گیجی و تنگی نفس دارد باید در اولین فرصت به پزشک مراجعه کند.

از آنجایی که تب مانند چراغ هشدار عمل می کند اطلاع از دمای طبیعی بدن می تواند به شما در تصمیم گیری در شرایط حساس کمک کند. در حقیقت شما به کمک این اطلاعات می توانید در مواقع ضروری با مراجعه به پزشک از آسیب های جدی جلوگیری کنید.